Drie weetjes over nachtlicht

Het ene donker is het andere niet. Maar als we willen, kunnen we het makkelijk donkerder maken. En ik denk dat we elkaar er een dienst mee kunnen bewijzen.

1. Luchtvervuiling stoort je blik op de sterren
Door troebel water kun je niet kijken. Door vieze lucht ook niet (zo goed). Je hebt vast wel eens een lantaarn in de mist gezien. Het licht wordt door de waterdruppeltjes in de lucht weerkaatst, er ontstaat een lichtwolk en de eigenlijke lamp is moeilijker te zien. Datzelfde doet luchtvervuiling met het licht dat onze lampen uitstralen. Op dit moment wordt er veel minder gevlogen én is er minder autoverkeer. Daardoor is de lucht nu relatief schoon en zie je de sterren beter dan anders. Maar het kan nog beter…

2. Hoe donkerder je het maakt, hoe meer je ziet
Waarom zie je in de bergen meer sterren, dan in de stad? Waarom zie je overdag geen sterren? Er zijn heus niet meer sterren boven de bergen dan boven de stad. En overdag zijn de sterren er ook. Om sterren te kunnen zien, moeten je ogen aan het donker gewend zijn. Hoe donkerder de omgeving, des te beter zie je de sterren. Sommige mensen reizen expres naar het donkerste plekje op aarde om het heelal te zien zonder strooilicht (en luchtvervuiling). In ideale omstandigheden maken ze de mooiste foto’s van het heelal.

Maar ook binnen Nederland zijn mooie hemelgezichten te vinden. Deze foto maakte ik de afgelopen nacht op een van de donkerste plekken van Nederland. Je ziet Terschelling vanaf de Friese Waddenzeedijk.

3. De verschillen binnen Nederland zijn groot
Er bestaat een lichtvervuilingskaart (www.lightpollutionmap.info) waar je de verschillen in kaart gebracht ziet. Maar wat betekenen die verschillende kleurtjes nou echt? Dat zie je in onderstaande figuur: de camera was steeds hetzelfde afgesteld, om het verschil tussen de omstandigheden zo goed mogelijk te zien.

Je ziet dat er rondom Utrecht zoveel licht in de lucht zit, dat alleen de helderste sterren te zien zijn. Zit er minder licht in de lucht, dan zie je de sterren beter.

En dan te bedenken dat elke lichtbron met een knopje uitgezet kan worden. Als mensen willen samenwerken, kunnen we met een collectieve druk op de knop ervoor zorgen dat we allemaal de sterren beter kunnen zien!

Waarom nu: praktisch
Dit moment is ideaal voor een ‘lightsdown’. De lucht is relatief schoon: minder luchtvaart, minder autoverkeer. De veiligheid – donker is meer kans op ongelukken – heeft er niet onder te lijden omdat iedereen binnen blijft. Kortom: als we dit al een keer willen doen, is dit het beste moment.

Waarom nu: behoefte aan saamhorigheid
Dit is een tijd waar een grotere behoefte is aan dingen samen doen. We klappen voor de zorg, bijvoorbeeld. We hebben elkaar juist nu extra hard nodig. En het besef dat we allemaal onder dezelfde sterrenhemel zitten, versterkt de onderlinge saamhorigheid.

Waarom nu: hoopgevend
Mensen hebben in tijden van crisis behoefte aan hoop. De hoop dat we met elkaar de coronacrisis zullen overwinnen. Dat we samen iets voor elkaar krijgen, wat onmogelijk leek. Dit kunnen we samen realiseren.

Daarom ben ik voor een lightsdown. Zodat we met zijn allen – de blik omhoog – de verbondenheid voelen met elkaar, met de wereld. En dat we verwonderd genieten van het heelal.

En daarna willen we misschien wel niet anders meer.

Mijn voorstel: we beginnen in de nacht van 25 april. Van 22.00 tot 04:00 uur. Doe je mee?